Demencja – jak rozmawiać z osobą chorą?
Demencja starsza to cały szereg upośledzeń poznawczych dotyczących mózgu. Demencja jest chorobą postępującą polegającą na zwyrodnieniu komórek mózgowych. Schorzenie to dotyka najczęściej osoby po 65. roku życia. Demencja jest nie tylko zapominaniem, ale czymś dużo szerszym.
Senior, który choruje na demencję nie potrafi podejmować decyzji, prawidłowo osądzać sytuacji, ma problemy z orientacją i z osądami, z trudem przychodzi mu logiczne myślenie czy wyrażanie tego, co chce wyrazić. To bardzo skomplikowany problem dla wielu rodzin i opiekunów, tak więc, by jak najdłużej mieć kontakt z chorym seniorem, należy dowiedzieć się jak dobrze się z nim komunikować.
Pierwsze symptomy świadczące o demencji
Po pierwsze- zawsze trzeba bardzo dokładnie obserwować osobę starszą, by dobrze się nią zaopiekować i w miarę szybko reagować w danej sytuacji. Pierwsze objawy demencji czy Choroby Alzheimera są najczęściej bardzo subtelne i można ich nawet nie zauważyć. Do takowych objawów zaliczyć można:
– trudności z podejmowaniem decyzji przez osobę starszą,
– pierwsze przypadki z zapominaniem drobnostek- np. „gdzie położyłem klucze?”, „czy brałem dziś leki?”, odkładanie rzeczy w nietypowe miejsca (np. portfela do lodówki),
– trudności z orientacją i z określaniem czasu,
– postępujące trudności dotyczące wykonywania codziennych, prostych czynności (osoba z zaawansowaną osobą Alzheimera nie pamięta już nawet w jaki sposób się ubrać, czy jak umyć zęby),
– problemy z pisaniem oraz z mówieniem/ komunikowaniem,
– niechęć do pracy czy do spędzania czasu z innymi osobami,
– zmienny nastrój, możliwe występowanie trudnych i gwałtownych emocji, częste zmiany nastroju,
– pogorszenie widzenia.
Poprawna komunikacja podstawą porozumienia
Osoba, która cierpi na demencję przestaje umieć się komunikować i jest to poza jej wolą. Dlatego też tak ważne jest, by jej rodzina i opiekunowie nauczyli się komunikować tak, by jak najdłużej mieć kontakt ze swoim bliskim chorym. Widząc, iż nasz bliski senior ma spore problemy z zapamiętywaniem, spróbujmy:
– zwracać się do takiego seniora jak najczęściej po imieniu lub babciu/ dziadku, mamo/tato- tym samym dłużej skupimy jego uwagę na tym, że do niego mówimy,
– w sytuacji, gdy nie jesteśmy pewni, czy nas zrozumiano, powtórzmy to, co mówiliśmy- ale zawsze spokojnie i w sposób opanowany,
– codziennie przypominaj osobie chorej ważne informacje- np. w środy przychodzi rehabilitantka,
– nie przejmuj kontroli nad osobą starszą, daj jej jak najdłużej uczestniczyć w podejmowaniu decyzji.
Osoby z demencją, zwłaszcza gdy choroba już znacznie postępuje, mają coraz większe problemy z formułowaniem myśli i tego, co chcą powiedzieć. Osoba taka ma także spore problemy z rozpoczynaniem rozmowy, gdyż trudność sprawia jej wymyślenie samego tematu do rozmowy. Trudno jej także włączać się do rozmowy innych i nawet nadążać za nią. Dlatego też rozmawiając z seniorem należy mu zawsze dać odpowiednio dużo czasu na przemyślenie tego, co chce powiedzieć- nie poganiajmy go, nie przyspieszajmy rozmowy. By senior lepiej rozumiał co do niego mówimy, gestykulujmy lub pokazujmy obrazki przydatne w temacie rozmowy. Ważnym jest, by rozmowy z chorym seniorem odbywały się w ciszy, by nic ich nie rozpraszało i by nie towarzyszył im żaden niepotrzebny hałas.
Ponadto rozmawiając z osobą starszą najlepiej mówić powoli i wyraźnie, niekoniecznie głośniej niż normalnie. Krótkie i proste zdania to kolejny klucz do tego, by nasza rozmowa była efektywna, by senior zrozumiał nasz przekaz. Niezwykle ważnym jest, by pomagać sobie mową ciała oraz gestykulacją, a także by kłaść nacisk na kluczowe w danej rozmowie słowa- słowa, wokół których toczy się temat. Gdy widzimy, iż osoba ma problem z doborem odpowiedniego słowa, pomóżmy jej przez zaproponowanie kilku słów, jakich może chce użyć- ale nie kończmy za nią myśli/ zdania.
Bardzo ważną kwestią jest także zrozumienie emocji osoby cierpiącej na demencję. Często bardzo nieporadnymi zdaniami osoba starsza komunikuje swoje emocjonalne potrzeby- potrzebę poczucia bezpieczeństwa, bliskości czy miłości. Osoby takie czują się zagubione i niepewne, dlatego dobra komunikacja powinna dodawać im otuchy, sprawiać, by czuły się bezpiecznie.
